Τι μπορεί να γίνουν οι ανεμογεννήτριες όταν ένα αιολικό πάρκο φτάσει στο τέλος της ζωής του; Στο εξωτερικό γίνονται νέες ανεμογεννήτριες, υπόστεγα για ποδήλατα, φτιάχνουν γέφυρες ή μπαίνουν ως μέσα αντιστήριξης σε δημόσια έργα…
Είναι γεγονός ότι η μέση διάρκεια λειτουργίας μια ανεμογεννήτριας είναι 25 με 30 χρόνια ζωής και είναι λογικό πολλοί να αναρωτιούνται τι συμβαίνει με τις υποδομές των αιολικών πάρκων όταν λήγει η άδεια λειτουργίας τους.
Στην Ελλάδα, αυτή τη στιγμή, είναι λιγοστά τα αιολικά πάρκα που έχουν ολοκληρώσει τον συγκεκριμένο κύκλο και αναμένεται το φαινόμενο να εμφανιστεί εντός της ερχόμενης 10ετίας.
Η ανακύκλωση των ανεμογεννητριών
Αυτό που πρέπει να ξέρουν οι πολίτες και οι τοπικές κοινωνίες όπου υπάρχουν ή θα κατασκευαστούν αιολικά πάρκα, είναι ότι οι ανεμογεννήτριες είναι ανακυκλώσιμες. Αυτό σημαίνει πως τα στοιχεία μιας ανεμογεννήτριας, τα οποία ανέρχονται σε δεκάδες τόνους υλικών μεγάλης αξίας μπορούν να μεταποιηθούν και να επαναχρησιμοποιηθούν για την κατασκευή νέων ανεμογεννητριών αλλά και πλειάδα άλλων εφαρμογών.
Η συζήτηση αυτή την στιγμή αναλώνεται αδίκως στα πτερύγια των ανεμογεννητριών που λόγω του τρόπου κατασκευή τους δεν ανακυκλώνονται εύκολα. Τα νούμερα ωστόσο είναι ξεκάθαρα. Πάνω από το 90% των υλικών μιας ανεμογεννήτριας είναι ανακυκλώσιμα, ενώ σε λιγότερο από 3 χρόνια αναμένεται η παραγωγή πλήρως ανακυκλώσιμων πτερυγίων.
Τι γίνονται τα πτερύγια σήμερα
Ακόμη και με τα σημερινά δεδομένα κανένας δεν επιθυμεί να απορρίψει τα πτερύγια σε χωματερές ή να τα παρατήσει στα βουνά. Οι υποθέσεις ορισμένων πως όλα αυτά τα υλικά θα απορριφθούν ακαταλλήλως δεν έχει καμία βάση και καμία μελλοντική εφαρμογή. Οι νομοθεσίες της χώρας μας αλλά και οι κανονισμοί της Ευρωπαϊκής Ένωσης προβλέπουν την διαχείριση τους και γίνονται ολοένα και αυστηρότεροι.
Περαιτέρω, εντός του χρόνου αναμένεται η καθολική απαγόρευση σε πανευρωπαϊκό επίπεδο της απόρριψης των πτερυγίων σε χωματερές. Κάτι που συνέβαινε σε χώρες με αιολικά πάρκα που έχουν περάσει την 30ετία, και η οποία ωστόσο κατακρίθηκε όχι επειδή τα υλικά αυτά είναι τοξικά αλλά διότι μπορούν να επαναχρησιμοποιηθούν από την χημική βιομηχανία, τον κατασκευαστικό κλάδο αλλά και έργα που βελτιώνουν το βιοτικό επίπεδο των κοινωνιών.
Είναι έτοιμη η Ελλάδα;
Το σημαντικό ερώτημα που γεννάται είναι εάν στην Ελλάδα θα είμαστε έτοιμοι να εκμεταλλευτούμε τα ανακυκλώσιμα αυτά υλικά ή θα τα επιστρέφουμε δωρεάν στις χώρες κατασκευής τους;
Στην περίπτωση που μπορούμε να ανακυκλώσουμε εγχώρια πάνω από το 85% των υλικών αυτών, τότε αναφερόμαστε σε τεράστιες ποσότητες σιδήρου, χαλκού, μηχανισμών και ηλεκτρονικών στοιχείων. Είναι γνωστό πως οι τιμές του χαλκού και του σιδήρου έχουν δεχθεί τρομερές αυξήσεις τα τελευταία χρόνια, και επηρεάζουν τον κατασκευαστικό κλάδο.
Οι ίνες υαλοβάμβακα και τα πολυμερή στοιχεία που υπάρχουν στα σημερινά πτερύγια, και που είναι δύσκολο να ανακυκλωθούν, μπορούν να επαναχρησιμοποιηθούν αυτούσια ή να μεταποιηθούν σε πλειάδα εφαρμογών.
Αν γίνεται στο εξωτερικό, εμείς μπορούμε καλύτερα
Στη Δανία έχουν μεταποιήσει τέτοια πτερύγια για την κατασκευή υπόστεγων για ποδήλατα. Γιατί να μην μεταποιηθούν και σε στάσεις λεωφορείων στην Ελλάδα; Στην Ιρλανδία χρησιμοποιήθηκαν πτερύγια για την κατασκευή γεφυρών. Γιατί να μην κατασκευάζονται με αυτά και υπέργειοι διάδρομοι άγριας ζωής (wildlife corridors), στην Ελλάδα; Στην Αγγλία χρησιμοποιούνται για την ενίσχυση τοίχων αντιστήριξης σε δημόσια έργα. Γιατί όχι να μην συμμετέχουν και στη κατασκευή αντιπλημμυρικών έργων, στην Ελλάδα; Ακόμη και στη λιγότερη ευφάνταστη των περιπτώσεων μπορούν να αποτελούν το δομικό υλικό για την πλήρη αποκατάσταση των εκατοντάδων παρατημένων λατομείων, οπού με την ορθολογική τοποθέτηση και επιχωμάτωση θα επαναφέρουν το φυσικό τοπίο στην αρχική του μορφή.
Η προστασία που προσφέρουν οι δρόμοι
Τι γίνεται ωστόσο με τις λοιπές υποδομές των αιολικών πάρκων. Παρά τις συχνές αντιδράσεις για τις διανοίξεις δρόμων στα βουνά, η ενίσχυση της υπάρχουσας δασικής οδοποιίας θα αποτελέσει ένα βασικό μέσο αναβάθμισης των βουνών μας για την μετά των ανεμογεννητριών εποχή, τόσο για τον οικοτουρισμό, όσο και για την αποφυγή φυσικών καταστροφών αλλά και την πάταξη παράνομων δραστηριοτήτων. Λόγο του τρόπου κατασκευής των δρόμων, η φυσική αναγέννηση σε περιοχές με ανύπαρκτη διέλευση επιτελείται σε πολύ μικρά διαστήματα, η οποία με τα προβλεπόμενα μέτρα αποκατάστασης θα επιταχυνθεί. Οι πλατείες αποσυναρμολογούνται εφόσον δεν υπάρχει λόγος επαναχρησιμοποίησης τους, και τα υλικά μεταφέρονται σε ειδικούς χώρους επεξεργασίας όπου και ανακυκλώνονται.
Το μοναδικό ερώτημα
Το μόνο ερώτημα ουσίας όσον αφορά της αποκατάσταση των αιολικών πάρκων είναι ποια εγγύηση δίνουν οι διαχειριστές των αιολικών πάρκων ότι θα τηρήσουν τις υποχρεώσεις τους. Η απάντηση δίνεται από γειτονικές χώρες όπου έχει θεσπιστεί ένα διόλου ευκαταφρόνητο «τέλος ανακύκλωσης» το οποίο υπολογίζεται και δεσμεύεται κατά την αδειοδότηση του έργου. Εγγυάται λοιπόν ο διαχειριστής πως, σε περίπτωση αμέλειας των υποχρεώσεων του, το κράτος αναλαμβάνει μέσω εξειδικευμένων εργολάβων να φέρει εις πέρας την διαδικασία αποσυναρμολόγησης και επαναφοράς του τοπίου στην αρχική του κατάσταση. Σε αυτό το σημείο πρέπει να εμείνουν οι πολίτες και οι οργανώσεις. Να θεσπιστούν και στην Ελλάδα αυτά τα μέτρα για την αποφυγή περιστατικών παρόμοιων με τα λατομεία, που εδώ και χρόνια έχει σκιαγραφηθεί στο υποσυνείδητο του Έλληνα ως «αναγκαίο κακό». Και, παραδόξως, κανείς δεν εξεγείρεται πλέον για την μόνιμη υποβάθμιση του περιβάλλοντος και την οπτική όχληση που προκαλούν.
