- Εισήγηση του Δημάρχου Κατερίνης – Προέδρου της Επιτροπής Χωροταξίας, Υποδομών και Δικτύων για το Σχέδιο Νόμου του Υπουργείου Υποδομών & Μεταφορών: «Η Ελλάδα σε κίνηση: Βιώσιμη Αστική Κινητικότητα – Μικροκινητικότητα και άλλες διατάξεις»
Μια σειρά από κρίσιμα ζητήματα, που αφορούν τη λειτουργία των Δήμων, συζήτησε το Διοικητικό Συμβούλιο της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας, στη συνεδρίαση που πραγματοποιήθηκε σήμερα το πρωί, μέσω τηλεδιάσκεψης.
Ο Δήμαρχος Κατερίνης Κώστας Κουκοδήμος, στην ίδια συνεδρίαση είχε εισήγηση ως Πρόεδρος της Επιτροπής Χωροταξίας, Υποδομών και Δικτύων της ΚΕΔΕ, για το Σχέδιο Νόμου του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών: «Η Ελλάδα σε κίνηση: Βιώσιμη Αστική Κινητικότητα – Μικροκινητικότητα και άλλες διατάξεις».
Όπως τόνισε ο κος Κουκοδήμος: «Ήδη πολλές δεκάδες δήμαρχοι γνωρίζουν πολύ καλά τα ΣΒΑΚ, διότι εκπονούνται στις πόλεις τους με χρηματοδότηση από το Πράσινο Ταμείο, ενώ κάποια λίγα εξ’ ιδίων πόρων. Το γεγονός ότι η Ελλάδα, όπως και οι περισσότερες πόλεις των υπόλοιπων Ευρωπαϊκών χωρών, έχει γίνει το πεδίο μιας σημαντικής εκστρατείας, ανατρεπτικής του υφιστάμενου πολεοδομικού και κυκλοφοριακού καθεστώτος, είναι εντυπωσιακό».
Στη συνέχεια περιγράφοντας του στόχους των ΣΒΑΚ σημείωσε: «Πράγματι οι πόλεις, με διαφορετικές από τις μέχρι σήμερα προτεραιότητες, επιχειρούν μέσω των Στρατηγικών Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας, να υποκαταστήσουν όσο γίνεται περισσότερες μετακινήσεις με αυτοκίνητο από άλλες με δημόσια συγκοινωνία, ποδήλατο και περπάτημα. Συγκεκριμένα στόχοι τους είναι:
- η μείωση των κυκλοφορούντων οχημάτων και δημιουργία περιοχών ήπιας κυκλοφορίας γειτονιών
- Συνύπαρξη ποδηλάτου – αυτοκινήτου
- η δημιουργία νέων δημόσιων χώρων και η διεύρυνση υφισταμένων με πεζοδρομήσεις στην περίμετρό τους (π.χ. γύρω από πλατείες),
- η πιο αποτελεσματική και πιο δίκαιη ανακατανομή του οδικού χώρου στους διάφορους χρήστες του (ιδίως παιδιά, ηλικιωμένους, ανάπηρους και ποδηλάτες που έχουν αναγκαστεί να απομακρυνθούν από τον δρόμο),
- ο περιορισμός των ταχυτήτων,
- η απόδοση σημαντικότερου ρόλου στο Περπάτημα, στο Ποδήλατο και στη Δημόσια Συγκοινωνία, δηλαδή στους τρεις πυλώνες της Βιώσιμης Κινητικότητας, με παράλληλη συρρίκνωση του ρόλου του αυτοκινήτου. Από την επόμενη δεκαετία ένας τέταρτος πυλώνας, εξαιρετικά σημαντικός, θα είναι και το κοινής χρήσης αυτοκίνητο, μικρό όχημα ‘δημόσιας συγκοινωνίας’, με επιβάτες αλλά χωρίς οδηγό.
- Η ενίσχυση της ‘οικονομίας της κοινής χρήσης’, που αν και για αυτήν υπάρχουν ακόμη πολλές επιφυλάξεις, βρίσκεται προ των πυλών. Αποτελεί τη μοναδική απάντηση στην ανεπάρκεια οδικού χώρου και γενικότερα φυσικών πόρων του πλανήτη.
Αν και η επίτευξη των παραπάνω στόχων προϋποθέτει πολλή δουλειά σε έργα και σε εκστρατείες ευαισθητοποίησης είναι επίσης εντυπωσιακό ότι τόσοι πολλοί δήμαρχοι συναίνεσαν να δοκιμαστεί η πόλη τους από αυτή τη με πολλές προκλήσεις αλλά ενδιαφέρουσα περιπέτεια των ΣΒΑΚ».
Αναφορικά με τη χρηματοδότηση των ΣΒΑΚ, ο κος Κουκοδήμος σημείωσε:
«Οι δημοτικές αρχές που εκπονούν ή εκπόνησαν ΣΒΑΚ είχαν δίκιο που το αποφάσισαν γιατί επωφελήθηκαν της χρηματοδότησης του Πράσινου Ταμείου, ενώ τώρα που το Σχέδιο Νόμου καθιστά την εκπόνηση ΣΒΑΚ υποχρεωτική, χρηματοδότηση δεν προβλέπεται. Υποχρεώνονται να εκπονήσουν ΣΒΑΚ, σύμφωνα με το Άρθρο 1, κάθε πόλη μεγαλύτερη των 30.000 κατοίκων, κάθε δήμος που βρίσκεται στις δύο μητροπόλεις Αθήνας και Θεσσαλονίκης».
Παράλληλα, ο κος Κουκοδήμος έθεσε μία σειρά προβληματισμών και επισημάνσεων ως εξής:
→ Θα υπάρξει αντιπαλότητα μεταξύ Περιφερειών και Δήμων;
«Με τον νέο νόμο υποχρεώνονται να εκπονήσουν λοιπόν ΣΒΑΚ και οι Περιφέρειες.
Δεν υπάρχει μέχρι σήμερα εμπειρία στις Περιφέρειες από την εκπόνηση ΣΒΑΚ επομένως ούτε παραδείγματα συνεργασίας τους με δήμους για αυτό το θέμα.
Άρα θα πρέπει να αναμένεται ότι κάποιες διαφορετικές προσεγγίσεις μεταξύ δήμων και περιφερειών δεν θα αποφευχθούν, διότι το σχέδιο νόμου δεν κάνει σαφές ποιες είναι οι αρμοδιότητες του κάθε βαθμού αυτοδιοίκησης σε σχέση με το ΣΒΑΚ. Μάλλον οι επικαλύψεις προτάσεων για τους ίδιους χώρους θα είναι σοβαρές».
→ Το πολεοδομικό διακύβευμα
«Οι δημοτικές αρχές γνωρίζουν πολύ καλά πως η πολεοδομία αποτελεί την άμεση πηγή και καθορίζει την ανάπτυξη και την ένταση των κυκλοφοριακών ροών.
Κάθε χρήση γης είναι συγχρόνως πομπός και μαγνήτης που παράγει και προσελκύει μετακινήσεις προς άλλες χρήσεις γης. Η θέση τους καθορίζει τη γεωγραφία της ανάπτυξής τους.
Οι δημοτικές αρχές γνωρίζουν επίσης το πόσο σημαντική είναι η γειτονιά που σχηματίζεται ανάμεσα στις μεγάλες ροές της πόλης. Η γειτονιά αποτελεί πυρήνα ποιότητας ζωής και εστία κοινωνικοποίησης. Η ταυτότητά της είναι ενός χώρου χωρίς διαμπερείς ροές και κυκλοφορία. Χωροταξία και Πολεοδομία δεν αποτελούν αρμοδιότητα του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, τα στελέχη του στερούνται της αναγκαίας εμπειρίας αξιολόγησης αναλύσεων και προτάσεων του ΣΒΑΚ για τέτοια εξαιρετικά σημαντικά θέματα που επηρεάζουν καθοριστικά τις μετακινήσεις, όπως οι επιλογές μέσου, η μορφή ανάπτυξής τους στον χώρο και η έντασή τους».
Όπως υπογράμμισε χαρακτηριστικά ο κος Κουκοδήμος: «Θέλω να το πω ότι το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, στο όνομα της απλούστευσης των διαδικασιών, παρακάμπτοντας το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, έχει επωμιστεί τα ΣΒΑΚ, αυτό είναι ο επισπεύδων του σχεδίου νόμου και στη συνέχεια θα είναι ο αποκλειστικός διαχειριστής.
Η συνεργασία μεταξύ των δύο Υπουργείων είναι απαραίτητη διότι χωρίς αυτήν οι μελλοντικοί σχεδιασμοί του ενός ή του άλλου ίσως ακύρωναν ΣΒΑΚ που θα είχαν ολοκληρωθεί.
Οι Δήμοι πρέπει να γνωρίζουν ότι για να επιτύχουν τους στόχους του ΣΒΑΚ δεν θα πρέπει να παρακολουθούν παθητικά την εκπόνησή του αλλά να συμμετέχουν με δράσεις και αποφάσεις όπως:
- Εκπαίδευση των μαθητών μέσω προγραμμάτων κυκλοφοριακής αγωγής
- Ενημέρωση και ευαισθητοποίηση πολιτών για τη βιώσιμη κινητικότητα
- Συγκρότηση ομάδα εργασίας με αντικείμενο την κατάρτιση του Σ.Β.Α.Κ.
Η ομάδα εργασίας αποτελείται από υπηρεσιακά στελέχη τμημάτων και υπηρεσιών του φορέα εκπόνησης. Σε αυτήν δύναται να συμμετέχουν αιρετά στελέχη των ΟΤΑ α’ ή β’ βαθμού.
Η ομάδα εργασίας μπορεί να συνεπικουρείται στο έργο της από στελέχη του δικτύου φορέων και από εμπειρογνώμονες ή εξωτερικούς συνεργάτες, κατά προτίμηση μηχανικούς με ειδικότητα συγκοινωνιολόγου
Τέλος, δυο παρατηρήσεις
Αναφορικά με το υπό Δημόσια Διαβούλευση Σχέδιο Νόμου για τη Βιώσιμη Αστική Κινητικότητα
Οι προτεινόμενες αλλαγές είναι:
Στο αρ.2 παρ.5.: να συμπληρωθεί το Δίκτυο Φορέων και με αναγνωρισμένες κοινωνικές ομάδες των εμποδιζόμενων ατόμων (π.χ. με πρωτοβάθμια – δευτεροβάθμια σωματεία των ΑμεΑ) και αναγνωρισμένες για την κοινωνική προσφορά ΜΚΟ κ.α.
Στο αρ.3: να αντικατασταθεί η παρ.γ με: «της εξασφάλισης της προσβασιμότητας των ΑμεΑ και γενικά των εμποδιζόμενων ατόμων, της ασφάλειας και προστασίας στο δίκτυο μεταφορών για τους χρήστες,»
και την αντικατάσταση της παρ.δ με: «της προαγωγής της οδικής ασφάλειας των χρηστών και ευάλωτων χρηστών (ΑμεΑ – Εμποδιζόμενα άτομα) της οδού».
