Μετά την επικείμενη συνάντηση Μητσοτάκη-Ερντογάν στη Νέα Υόρκη, στο πλαίσιο της Γ.Σ. του ΟΗΕ, αναμένεται να γίνει πιο ορατό το μέγεθος της πιθανότητας περί της προσφυγής Ελλάδας και Τουρκίας στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης (ΔΔΧ) για ό,τι συγκεκριμένα τυχόν συμφωνηθεί αναμεταξύ τους σε ένα μελλοντικό συνυποσχετικό. Ήδη όμως, στον (δυστυχώς κατ’ εμένα) αναιμικό δημόσιο διάλογο σχετικά με τούτο το κεφαλαιώδες εθνικό ζήτημα, ξεχωρίζει η προσπάθεια συγκεκριμένων καθηγητών και διεθνολόγων να επιχειρηματολογήσουν υπέρ της ‘‘αναγκαιότητας’’ μιας τέτοιας κοινής πρωτοβουλίας. Από τη μεριά μου, λοιπόν, με τη δική μου οπτική και την (όποια) νοητική εμβέλεια, θα αποπειραθώ να ‘‘τεστάρω’’ τη δομική ουσία των γραφομένων τους.
Το πρώτο επιχείρημα των διακεκριμένων δημοσιολόγων αφορά το θετικό κλίμα της τρέχουσας συγκυρίας στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Γράφουν ότι ‘‘Όσο η παρούσα κατάσταση διατηρείται, η Τουρκία όχι μόνο δεν χάνει τίποτε αλλά εκμεταλλεύεται το άναρχο διεθνές περιβάλλον για να επιβάλλει μια ασφυκτική συνθήκη αυξανόμενων διεκδικήσεων’’ (ίδετε Αλ. Διακόπουλος, Π. Λιάκουρας, Κ. Υφαντής, Κ. Φίλης ‘‘Ποιον συμφέρει το αδιέξοδο στα ελληνοτουρκικά’’, https://www.kathimerini.gr/politics/562607218/poion-symferei-to-adiexodo-sta-ellinotoyrkika/) ενώ πριν λίγο διάστημα είχαν υποστηρίξει ότι ‘‘Παραπέμποντας στο χρόνο την απόπειρα διευθέτησης ενδέχεται να βρεθούμε σε έναν κόσμο τελείως διαφορετικό και πολύ πιο επικίνδυνο με εκκρεμή τα θέματά μας με την Τουρκία’’ και επίσης ότι ‘‘Επιπλέον σε λίγα χρόνια δεν θα έχουν νόημα τα κοιτάσματα υδρογονανθράκων ακόμη κι αν αυτά υπάρχουν και είναι εκμεταλλεύσιμα, λόγω της κλιματικής κρίσης και συνακόλουθα της αναπόφευκτης πράσινης μετάβασης’’ (https://www.kathimerini.gr/politics/562544773/ellinotoyrkika-ichnilatontas-ton-dromo-gia-ti-chagi/).
Συνεπώς, επί του πρακτέου ισχυρίζονται ότι, δεδομένου ότι υφίσταται εδώ και κάποιο καιρό ένα άτυπο moratorium στα ελληνοτουρκικά, δεν χωρεί άλλη χρονική καθυστέρηση στο ζήτημα της παραπομπής σε διεθνή δικαιοδοτική κρίση της ‘‘μονοθεματικής’’ (για εμάς) διμερούς ατζέντας. Ή τώρα ή ποτέ, λοιπόν…..(;)
Κατά την άποψη μου, ωστόσο, τα ίδια τα γεγονότα της πραγματικότητας φωτίζουν τις αληθινές απαντήσεις. Προς κατάφαση του υποτιθεμένου θετικού momentum υπήρξε (θεωρητικά) ιδιαιτέρως ‘‘συμβολική’’ η επίσκεψη στις 5 του μηνός του ΥΠΕΞ μας, Γιώργου Γεραπετρίτη, στην Τουρκία. Επισημαίνω, όμως, τα εξής και ας βάλει ο καθένας το μυαλό του να ‘‘δουλέψει’’:
Την 3η Σεπτεμβρίου, δύο μόλις μέρες πριν την επίσκεψη του Έλληνα αξιωματούχου στην Τουρκία, το τουρκικό Υπουργείο Εξωτερικών με επίσημη ανακοίνωσή του ( ίδετε https://www.mfa.gov.tr/sc_-9_-bati-trakya-da-bulunan-bir-turk-mezarligindaki-mezar-taslarinin-kirilmasi-eylemine-dair-basina-yansiyan-haberler-hk-sc.en.mfa) καταδίκαζε απερίφραστα τη θραύση τάφων σε ‘‘τουρκικό’’ νεκροταφείο στο Narlıköy της Δυτικής Θράκης (δηλ. στο δικό μας χωριό, τον Πολύανθο Ροδόπης) και καλούσε την Ελλάδα να κατοχυρώσει την ειρήνη και ασφάλεια της ‘‘τουρκικής μειονότητας’’ της Δυτικής Θράκης (Act of Breaking Tombstones in a Turkish Cemetery in Western Thrace (Narlıköy)…. We call on our neighbor Greece to take the necessary measures… to ensure the peace and security of the Turkish Minority of Western Thrace). – Παρεμπιπτόντως, αν δεν κάνω λάθος, ‘‘τσιμουδιά’’ ακολούθησε, ίσως ελέω momentum(;), από το δικό μας Υπουργείο –
Την 8η Σεπτεμβρίου, 3 μέρες μετά τις χειραψίες Γεραπετρίτη-Φιντάν, η Τουρκία εξέδωσε ΝΑVTEX με την οποία όχι μόνο αμφισβητεί την ελληνική υφαλοκρηπίδα στην Ανατ. Μεσόγειο και παράλληλα διεκδικεί υφαλοκρηπίδα βάσει του γνωστού ‘‘τουρκολυβικού μνημονίου’’ αλλά ‘‘ακυρώνει’’ ad hoc και την οριοθέτηση ΑΟΖ μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου (ίδετε https://www.liberal.gr/amyna-diplomatia/yponomeyei-me-navtex-moratorioym-i-agkyra-me-germaniko-daktylo).
Την ίδια δε μέρα, το δόγμα της ‘‘Γαλάζιας Πατρίδας’’ αποφασίστηκε στην Τουρκία να ενδυθεί και το ‘‘ακαδημαϊκό περίβλημα’’. Δεν θα είναι μόνο, από τούδε και στο εξής, σταθερό και αδιαπραγμάτευτο γεωπολιτικό θεώρημα των γειτόνων μας αλλά θα διδάσκεται, από πάνω, και ως μάθημα σε μεταπτυχιακό πρόγραμμα με την ονομασία ‘‘Maritime Politics and Strategies’’ στο Πανεπιστήμιο της Κωνσταντινούπολης, καθώς, όπως δήλωσε ο εμπνευστής του δόγματος, ναύαρχος ε.α., Cihat Yayci, ‘‘είναι σημαντικό να πούμε στα παιδιά μας για τη σημασία των θαλασσών μας, γιατί πρέπει να τις προστατέψουμε’’ (https://directus.gr/tourkia-bainei-sti-didaktea-yli-sta-scholeia-i-paranomi-galazia-patrida/).
Η διεισδυτική ματιά στα ίδια τα γεγονότα, συνεπώς, αναδεικνύει την πραγματικότητα. Η στάση των Τούρκων είναι βασικά απαράλλακτη και τα στρατηγήματά τους (κατ’ αυτούς) αδιαπραγμάτευτα, η δε ‘‘θετικότητα’’ της παρούσας συγκυριακής φάσης στις διμερείς μας σχέσεις συνιστά μάλλον εύθραυστο και ευκαιριακό ‘‘φαινότυπο’’, πάντως ισχυρά αμφιλεγόμενο, παρά αναντίλεκτο δεδομένο, καθόσον παραδοσιακά αλλά και οι πιο πρόσφατες κινήσεις των Τούρκων αποδεικνύουν επιθετικότητα και όχι διαλλακτικότητα και εξευμενισμό.
Το δεύτερο επιχείρημα των δημοσιολόγων έχει να κάνει με την περιβόητη ‘‘ισορροπία δυνάμεων’’, η οποία μελλοντικά, λένε, είναι σφόδρα πιθανόν να αποβεί κατά της Ελλάδας (ίδετε https://www.kathimerini.gr/politics/562544773/ellinotoyrkika-ichnilatontas-ton-dromo-gia-ti-chagi/: ‘‘Τυχόν αλλαγή της ηγεσίας των ΗΠΑ μπορεί να μεταβάλει, επί τα χείρω, ακόμη τις ισορροπίες…ενώ η Ευρώπη μοιάζει πλέον με μια ‘‘πολιορκημένη νησίδα’’ δημοκρατίας σε έναν κόσμο αναρχίας που σημαδεύεται από διογκούμενα κύματα απολυταρχισμού, ατιμωρησίας και μαζικών παραβιάσεων του διεθνούς δικαίου τα οποία απειλούν να την κατακλύσουν’’). Μάλιστα, η εξέλιξη των παραμέτρων που επηρεάζουν το ισοζύγιο ισχύος είναι υπέρ της Τουρκίας (‘‘Τα τελευταία 50 χρόνια όλοι οι συγκριτικοί δείκτες, ποσοτικοί και ποιοτικοί, έχουν μεταβληθεί εις βάρος μας. Το 1970 είχαμε σχεδόν ίδιο ΑΕΠ και η Τουρκία είχε τετραπλάσιο πληθυσμό. Σήμερα η Τουρκία έχει τετραπλάσιο ΑΕΠ από εμάς και σχεδόν εννεαπλάσιο πληθυσμό με μέσο όρο ηλικίας τα 31 έτη, πολύ μικρότερο από τον δικό μας που είναι περίπου 45 έτη’’).
Παρά ταύτα, μας λένε οι παραπάνω διεθνολόγοι, επειδή η Τουρκία είναι σε μεγάλο βαθμό οικονομικά, τεχνολογικά και πολιτικά εξαρτημένη από τη Δύση, δεν νοείται στρατηγική της αυτονόμηση αλλά εκλαμβάνεται ως δεδομένος ο αυτοπεριορισμός της από τη συμμετοχή της στην Ατλαντική Συμμαχία (ίδετε το τελευταίο άρθρο τους ‘‘Ποιον συμφέρει το αδιέξοδο στα ελληνοτουρκικά’’). Συνεπώς, δεν θα μπορούσε να αγνοήσει το ‘‘dictum iudicium’’ (δικαστική απόφαση) της Χάγης.
Το θέμα της ‘‘συνάρτησης ισχύος’’ μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας είναι ασφαλώς η πεμπτουσία του συγκεκριμένου διεθνούς διπόλου. Για τη δε διαφορά στο γεωπολιτικό δυναμικό των δύο χωρών έχω κι εγώ εκφραστεί με δομημένο τρόπο (ίδετε ‘‘Το Γεωπολιτικό Δυναμικό στις ελληνοτουρκικές σχέσεις και οι επιλογές της Ελλάδας’’ https://olympiobima.gr/geopolitiko-dynamiko-stis-ellinotoyrkikes-sheseis-kai-oi-epiloges-tis-elladas/). Άλλο αυτό όμως και άλλο η προσφυγή στη Χάγη. Το ΔΔΧ δεν είναι ‘‘απομειωτής’’ της έντασης του γεωπολιτικού διαμετρήματος της Τουρκίας ούτε με μια απόφασή του, για την έκδοση της οποίας (απόφασης) κατά τους άνω γράφοντες πρέπει να σπεύσουμε κιόλας, θα παρέξει στην Ελλάδα ‘‘αδιάτρητο δίχτυ προστασίας’’, περιτυλιγμένο με την ‘‘κορδέλα’’ της διεθνούς νομιμότητας.
Σε έναν κόσμο αναρχίας, λοιπόν, και διογκούμενου απολυταρχισμού, όπως μας λένε οι άνω δημοσιολόγοι, το ούτως ή άλλως υπαρκτό δικαιϊκό κενό στην εκτελεστότητα των αποφάσεων του ΔΔΧ (δείτε την ανάλυση που έκανα στο άρθρο μου ‘‘Είναι η προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης ‘‘πανάκεια’’ για την Ελλάδα ως προς τις ελληνοτουρκικές σχέσεις;’’ https://www.pierianews.gr/2019/12/14/ine-i-prosfygi-sto-diethnes-dikastirio-tis-chagis-panakia-gia-tin-ellada-os-pros-tis-ellinotourkikes-schesis/) θα ευνοήσει – και δεν θα ανακόψει – τη συνέχιση της ξεδίπλωσης από την πλευρά της Τουρκίας της επιθετικογενούς περιφερειακής στρατηγικής της.
Έτσι, προσωπικά θεωρώ πέραν του πραγματιστικού μέτρου αισιόδοξο όποιον νομίζει ότι μετά από μια πιθανή προσφυγή στη Χάγη η Τουρκία θα εγκαταλείψει τη κοσμοθεωρία της ‘‘Γαλάζιας Πατρίδας’’ και τις επιταγές του ‘‘misak i milli’’ (δηλ. του εθνικού της όρκου) και θα προσαρμοστεί, ως προς τις ευρύτερες επιδιώξεις της εξωτερικής πολιτικής της, στον ‘‘ετερόδοτο μπούσουλα’’ του ΔΔΧ. Αντιθέτως, κρίνω βάσιμη την εκδοχή η Τουρκία που σήμερα βέβαια δεν δέχεται το Δίκαιο της Θάλασσας και τη διεθνή δικαιοδοσία του Δικαστηρίου της Χάγης, έστω και αν αύριο συνπροσφύγει με την Ελλάδα εκεί, να μην εκλάβει ούτε ως ‘‘fatalis’’ (λόγια δοσμένα από τον Θεό) τα νομικά συμπεράσματα του ΔΔΧ αλλά και ούτε ως απαράβατο ισλαμικό χαντίθ το διατακτικό του.
Γι’ αυτό άλλωστε, εδώ και καιρό έχω επισημάνει (ίδετε ‘‘Η προσφυγή στη Χάγη και ο τουρκικός εθνικός όρκος’’ https://infognomonpolitics.gr/2020/08/i-prosfygi-sti-chagi-kai-o-tourkikos-ethnikos-orkos-misak-i-milli/): ‘‘ Για τους Τούρκους όμως, η απόφαση της ‘‘Χάγης’’ θα είναι το ‘‘σκαλί’’ για την επόμενη διεκδίκηση. Με πιο δυναμικά μέσα και από το σημείο που η Χάγη θα ‘‘σταματήσει’’ την διεύρυνση του κύκλου των τουρκικών αιτημάτων, που θα θέσει ως όρια του τουρκικού βουλιμικού επεκτατισμού…. Με την ‘‘Χάγη’’ και μετά από αυτήν, αντιθέτως, όλα επαναρχίζουν σε νέα βάση. Ο μεγαλοϊδεατισμός του τουρκικού αναθεωρητισμού δεν ανακόπτεται από την ‘‘Χάγη’’, δεν περιστέλλεται με νομικές αποφάσεις, δεν περιορίζεται με επιβαλλόμενες δικαιϊκές υποχρεώσεις, δεν ‘‘απονευρώνεται’’ από τον ήσσονα βαθμό σχετικότητάς του με αυτά που προβλέπει το διεθνές δίκαιο’’.
Περαιτέρω, με το τρίτο επιχείρημά τους οι άνω Έλληνες διεθνολόγοι ισχυρίζονται ότι η Χάγη είναι ούτως ή άλλως αναπόφευκτη για εμάς καθώς οποιαδήποτε μονομερής κίνησή μας στη γεωπολιτική σκακιέρα της περιοχής θα αποδειχθεί μοιραία και αυτοκαταστροφική. Γράφουν ειδικότερα (ίδετε το τελευταίο άνω άρθρο τους): ‘‘Μονομερείς ενέργειες από πλευράς μας θα οδηγούσαν σε στρατηγική απομόνωση, απώλεια της έξωθεν καλής μαρτυρίας και σε κάποιο βαθμό νομιμοποίηση των τουρκικών αντιδράσεων’’.
Με αυτά τα γραφόμενά τους, ωστόσο, είναι φανερό ότι προσπαθούν έμμεσα και έξυπνα, πλην όμως κατ’ εμέ ασυγχώρητα και κυρίως αδικαιολόγητα, να ‘‘κόψουν’’ ab initio κάθε συζήτηση για τη δυνητική (εκ του Δικαίου της Θάλασσας) ευχέρεια μας να επεκτείνουμε μονομερώς, ως σαφώς δικαιούμαστε, το εύρος των χωρικών μας υδάτων στο Αιγαίο και στην Ανατ. Μεσόγειο στα 12 ν.μ. πριν τη Χάγη και άρα να πάμε σε αυτήν, όταν συναποφασιστεί, υφισταμένου και απολύτως ισχύοντος (από το 1995) του τουρκικού ‘‘casus belli’’.
Πώς όμως είναι δυνατόν εμείς – οι Έλληνες – να συζητούμε για προσφυγή στη Χάγη, έστω και σε επίπεδο ‘‘προκαταρκτικό’’, χωρίς να απαιτούμε την άρση του ‘‘casus belli’’; Ποιον σεβασμό και ποια κατανόηση, άραγε, θα δείξει στον συνομιλητή της η Τουρκία αλλά και σε ποια υποχώρηση θα είναι διατεθειμένη να προβεί κι αυτή από την πλευρά της (διότι εμείς ήδη δια του Πρωθυπουργού μας δηλώσαμε ότι ενδέχεται να κάνουμε υποχωρήσεις στο δρόμο προς τη Χάγη https://slpress.gr/news/mitsotakis-gia-ellinotoyrkika-quot-epithymo-na-diereyniso-tin-tolmiri-atzenta-toys-quot/) απέναντι σε αυτόν (τον συνομιλητή), την Ελλάδα δηλ., που εκβιαστικά τον απειλεί με πόλεμο σε περίπτωση που τυχόν ασκήσει στην πράξη δικαίωμα που του χορηγεί ξεκάθαρα το Δίκαιο της Θάλασσας; Δηλαδή θα πάμε στη Χάγη να ρυθμίσουμε ό,τι είναι να ρυθμίσουμε, και δη με κίνδυνο, σε επίπεδο εθνικής κυριαρχίας (ίδετε παρακάτω τους Χάρτες 3 και 4), να αμφισβητηθεί αυτή σε συγκεκριμένα νησιά μας από τους Τούρκους και σε επίπεδο κυριαρχικών δικαιωμάτων να μοιραστεί η υφαλοκρηπίδα/ΑΟΖ σε Αιγαίο και Ανατ. Μεσόγειο (ίδετε παρακάτω τον Χάρτη 5ο Χάρτη), και θα συνεχίσουμε, παρά ταύτα, να επαπειλούμαστε με πόλεμο από τη γείτονα χώρα; Ποιος λογικός νους το δέχεται αυτό στ’ αλήθεια;
Όποια, όμως, κι αν είναι τα επιχειρήματα των προβεβλημένων άνω αρθρογράφων και, αντιστοίχως, όποιος κι αν είναι ο αντίλογος σ’ αυτά, δεν πρέπει να διαλάθει επ’ ουδενί την προσοχή μας αλλά αντιθέτως πρέπει να γίνει ο ‘‘σκληρός πυρήνας’’ της δημόσιας περί του ζητήματος συζήτησης το γεγονός ότι άλλη είναι η ‘‘ταμπακιέρα’’ εν προκειμένω.
Μερικοί είναι φανερό ότι μιλώντας για τη Χάγη και την ‘‘ευκαιρία’’ που μας δίνεται, αποκρύβουν (δεν θα πω εσκεμμένα ή απερίσκεπτα, ας κρίνει ο καθένας) την καθοριστική ουσία της υπαγωγής της διαφοράς μας με την Τουρκία στο ΔΔΧ. Όσον αφορά τη Χάγη, αυτή η ουσία, η καθοριστική και η άκρως κρίσιμη για τα εθνικά μας συμφέροντα και το εθνικό μας μέλλον, δεν είναι αποκλειστικά και μόνο η ‘‘ευνοϊκότητα’’ (ή μη) του momentum, η πιθανή ‘‘γεωπολιτική προσαρμοστικότητα’’ (ή μη) της Τουρκίας στο όποιο δικαστικό αποτέλεσμα προκύψει ή η επιβεβλημένη (ή μη) από τη δική μας πλευρά αποφυγή μονομερών ενεργειών επί του πεδίου.
Αντιθέτως, η καθοριστική ουσία της προσφυγής στη Χάγη είναι (χοντρικά και περιγραφικά μιλώντας) η τρόπον τινά ‘‘μοιρασιά’’ των θαλασσίων ζωνών Ελλάδας και Τουρκίας σε Αιγαίο και Ανατ. Μεσόγειο. Έχω εξηγήσει παλαιότερα ότι το ΔΔΧ, κατά την κοινή ιστορική πείρα, είναι μάλλον ένα ‘‘αμάλγαμα’’. Είναι δηλαδή ταυτόχρονα και διεθνές δικαιοδοτικό όργανο αλλά και διεθνής ‘‘οιονεί δικαιοπολιτικός θεσμός’’. Διαθέτοντας, συνεπώς, αυτήν την ‘‘ταυτοτική ιδιωνυμία’’ λειτουργεί κατά βάση ως διεθνής ‘‘δικαιϊκού τύπου εξισορροπητής’’ αντικρουόμενων εθνικών συμφερόντων και διεκδικήσεων.
Υπό αυτήν την έννοια, το ΔΔΧ αποφεύγει συνήθως τις (όποιες) ‘‘απολυτότητες’’ στις αποφάσεις του επί των αιτημάτων και επιδιώξεων των αντιδίκων πλευρών. Στη Χάγη, λοιπόν, πιθανόν είναι να δούμε, ως προς τα ελληνικά αιτήματα, τον περίφημο ‘‘Χάρτη της Σεβίλλης’’ (ίδετε τον 1ο Χάρτη στο τέλος του κειμένου) να μην γίνεται… πλήρως αποδεκτός και, αντιστρόφως, ως προς τις τουρκικές διεκδικήσεις, το γεωγραφικό αποτύπωμα της ‘‘Γαλάζιας Πατρίδας’’ (ίδετε τον 2ο Χάρτη στο τέλος του κειμένου) να συρρικνούται στον βαθμό που θα κριθεί.
Στη Χάγη, επίσης, το Διεθνές Δικαστήριο για να ορίσει τις εκατέρωθεν θαλάσσιες ζώνες (υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ λέμε εμείς), όπως ήδη έχω έντονα υπογραμμίσει (ίδετε ‘‘Μερικά από τα ‘‘αγκάθια’’ της προσφυγής στη Χάγη και το πιθανό ιστορικό ελληνικό ρίσκο, https://pieriasocial.gr/?p=69887), θα αναγκαστεί να ορίσει και να αποδεχθεί prima facie τις ηπειρωτικές και νησιωτικές εδαφικές επικράτειες των δύο χωρών, στις οποίες ασκείται από κάθε χώρα εθνική κυριαρχία, έτσι ώστε με βάση τις συγκεκριμένες αυτές επικράτειες (ηπειρωτικές και νησιωτικές) να προσδιορίσει αρχικά τις ζώνες των δύο χωρών όπου θα μπορούσε να φτάνει (πάλι αρχικά) η πιθανή άσκηση κυριαρχικών τους δικαιωμάτων.
Στη Χάγη, λοιπόν, αν και, θυμίζω, υφίσταται κατατεθειμένη στον ΟΗΕ η από 14-1-2015 ελληνική δήλωση ότι σε θέματα δικαιοδοσίας του ΔΔΧ δεν εμπίπτει η εθνική μας κυριαρχία, πιθανό είναι να εξεταστούν ‘‘εκ των πραγμάτων’’, ως παρεμπίπτοντα προδικαστικά ζητήματα της διαδικασίας που στην παραπάνω παράγραφο περιέγραψα, ζητήματα με τα οποία οι Τούρκοι αμφισβητούν και βάλλουν άμεσα και ευθέως κατά της εθνικής μας κυριαρχίας, όπως αυτό της αμφισβήτησης (‘‘γκριζοποίησης’’) ορισμένων νησιών μας από αυτούς (ίδετε τον 3ο Χάρτη στο τέλος του κειμένου) και της ‘‘αποστρατιωτικοποίησης’’ συγκεκριμένων νησιών μας, την οποία η Τουρκία συνδέει νομικά και δικαιοπολιτικά με την ενάσκηση της εθνικής μας κυριαρχίας σε αυτά (ίδετε τον 4ο Χάρτη στο τέλος του κειμένου).
Έτσι, ανεξαρτήτως του περιεχομένου του συνυποσχετικού που θα παραπέμπει τη μια και μοναδική (κατ’ εμάς) διαφορά μας με τους Τούρκους στο ΔΔΧ, είναι πιθανόν να ‘‘παρεισφρήσουν’’ εκεί προς κρίση κι άλλα ζητήματα της πολυθεματικής ατζέντας των συνολικών διεκδικήσεων των Τούρκων (ίδετε τον 5ο Χάρτη στο τέλος του κειμένου) σε Αιγαίο και Ανατ. Μεσόγειο. Επί παραδείγματι, θεωρώ σχεδόν αδύνατον, όταν το ΔΔΧ στραφεί (μετά το Αιγαίο) στη διευθέτηση των θαλασσίων ζωνών στην Ανατ. Μεσόγειο, να μην ασχοληθεί με τη νομική και ουσιαστική ισχύ και επιδραστικότητα του τουρκολιβυκού μνημονίου.
Κάτι ξέρουν, όμως, οι παραπάνω αναλυτές και δημοσιολόγοι που αν και σφόδρα καταδεικνύουν και εξαίρουν το ‘‘θετικό momentum’’, στην ακροτελεύτια φράση του αρχικού τους κειμένου παραίνεσαν ‘‘να μη διακοπεί ούτε στιγμή η συνεχής ενίσχυση και ο εκσυγχρονισμός των Ενόπλων Δυνάμεων και άλλων συντελεστών ισχύος και αποτροπής’’. Προσωπικά, ωστόσο, κρίνω ότι το εθνικά δέον και επωφελέστατο είναι να ‘‘αγκυροβολήσει’’ ο δημόσιος, ανοιχτός πολιτικός και εθνικός διάλογος προεξεχόντως στην άνω καθοριστική ουσία της προσφυγής στη Χάγη.
Ας αφεθεί στην άκρη, λοιπόν, η συζήτηση για το (υπαρκτό για μερικούς, ανύπαρκτο για άλλους) ευνοϊκό momentum, και όσοι ομιλούν για τη Χάγη ας αρχίσουν να δείχνουν, όπως γίνεται στο παρόν άρθρο, στην ελληνική κοινή γνώμη χάρτες. Διότι εκεί αποτυπώνεται οπτικά, χωροθετικά και γεωπολιτικά η ‘‘ταμπακιέρα’’. Διότι εκεί φαίνονται όσα θα κριθούν ή και μπορεί να κριθούν, σε επίπεδο είτε αξιώσεων είτε διεκδικήσεων, στο ΔΔΧ. Διότι μια απόφαση του ΔΔΧ πιθανόν να κινείται προσαρμοστικά και εξισορροπητικά σε όσα διεκδικούν επί των χαρτών οι δύο πλευρές. Διότι, ως γνωστόν, μια εικόνα (ενός χάρτη εν προκειμένω) ισοδυναμεί με (και για μένα είναι πολύ καλύτερη από) χίλιες λέξεις. Διότι, εν τέλει, έτσι θα αρχίσει να αναρωτιέται και να εννοεί ο Ελληνισμός τι διακυβεύεται στη Χάγη και τι ενδέχεται να προκύψει μετά από αυτήν.
Ο ‘‘δρόμος’’ για τη Χάγη, αν πράγματι τον θέλουμε, θα είναι ούτως ή άλλως ‘‘καυτός’’, ‘‘πολύπλοκος’’ και ίσως ‘‘επικίνδυνος’’ (όχι για την Ελλάδα μόνο αλλά και) για τους πολιτικούς μας που πρωτοστατούν ή και θα πρωτοστατήσουν στην πορεία του. Οι τελευταίοι όμως ας έχουν τουλάχιστον στο πίσω μέρος του μυαλού τους το γεγονός ότι πολλές φορές στις διεθνείς σχέσεις, και ιδίως φυσικά στα ελληνοτουρκικά, δεν υπάρχουν λύσεις ‘‘μαγικές’’ αλλά και ούτε αυτοί που τις χειρίζονται μπορούν να κάνουν ‘‘μαγικά’’. Και επί τούτου, ας παραδειγματιστούν από το πόσο βιώσιμη και κυρίως πόσο εθνικά επωφελής ήταν η λύση που δόθηκε τον Ιούνιο του 2018 στις Πρέσπες, πόσο στην πράξη έχει αυτή τελοσπάντων εφαρμοστεί την τρέχουσα πενταετία και κυρίως πού κατέληξε η ‘‘αγία τετράδα’’ των τότε ‘‘μάγων’’ (Τσίπρας, Κοτζιάς, Zaev, Dimitrov).
ΧΡΗΣΤΟΣ ΓΚΟΥΓΚΟΥΡΕΛΑΣ
ΔΙΚΗΓΟΡΟΣ
LLM IN INTERNATIONAL COMMERCIAL LAW
LLM IN EUROPEAN LAW
Cer. LSE in Business, International
Relations and the political science
Σημείωση: Οι χάρτες με τους αριθμούς 2,3,4 και 5 λήφθηκαν από το κείμενο ‘‘Turkey’s challenge of Greece Sovereignty illustrated in 16 Maps’’. To κείμενο είναι δημοσιευμένο στην ιστοσελίδα: Turkey’s Challenge of Greece’s Sovereignty Illustrated in 16 Maps (greekreporter.com)
Στο κείμενο αυτό παραπέμπει κι η από 10-8-2023 έκθεση Υπηρεσίας του Αμερικανικού Κογκρέσου (Congressional Research Service) με τον τίτλο ‘‘Turkey (Turkiye): Major Issues and US relations’’, την οποία αξίζει να διαβάσουν αναλυτές, διεθνολόγοι, το κοινό και κυρίως οι πολιτικοί μας.
1ος Χάρτης: Ο λεγόμενος Χάρτης της Σεβίλλης, ο οποίος αποτυπώνει σε πλήρη ανάπτυξη το σύνολο των επί θαλάσσης κυριαρχικών μας δικαιωμάτων. Κυριαρχικά δικαιώματα ασκούνται, παρεμπιπτόντως, σε υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ.
2ος Χάρτης: Η ‘‘Γαλάζια Πατρίδα’’ (Mavi Vatan) των Τούρκων. H, σε μεγάλο βαθμό, αλληλοεπικάλυψη με θαλάσσιες περιοχές του ‘‘Χάρτη της Σεβίλλης’’ είναι εμφανής.
