Με δεύτερη παρέμβασή του ο Περιφερειακός Σύμβουλος Πιερίας, Χρήστος Τζιουβάρας, ζητάει από το περιφερειακό Συμβούλιο μία σύνθετη και ολοκληρωμένη πολιτική για τις ορεινές αι ημιορεινές ζώνες της Περιφέρειας, ως απάντηση στην οικονομική και δημογραφική συρρίκνωση που καταγράφεται στις περιοχές αυτές, ενώ αναφέρει ως συγκεκριμένο παράδειγμα αυτό της ορεινής Πιερίας.
Πιο συγκεκριμένα, καταθέτει πρόταση προς το σύνολο του Περιφερειακού Συμβουλίου της Π.Κ.Μ. με σκοπό την λήψη απόφασης για την προκήρυξη ανάθεσης σχετικής μελέτης που θα έχει σαν αντικείμενο τον προσδιορισμό των αδυναμιών των περιοχών αυτών, αλλά και με επιστημονική τεκμηρίωση τον εντοπισμό των δυνάμεων εκείνων πάνω στις οποίες θα μπορούσαν να πραγματοποιηθούν επενδύσεις που, με ολοκληρωμένο τρόπο, θα συντείνουν σε μία ισόρροπη και βιώσιμη ανάπτυξη για το σύνολο του ορεινού χώρου της Περιφέρειας.
Στο κείμενο της πρότασής του, ο κος Τζιουβάρας κάνει αναφορά στο φαινόμενο της αστικοποίησης και το οποίο οι άνθρωποι μεταφέρονται με μαζικό τρόπο από την ύπαιθρο προς τις μεγάλες πόλεις αναζητώντας ευκαιρίες μίας καλύτερης διαβίωσης. Όπως επισημαίνει, από αυτό το φαινόμενο αυτό δεν μένει ανεπηρέαστη ούτε η Χώρας μας συνολικά, ούτε η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας και οι Περιφερειακές της Ενότητες.
Προς περαιτέρω τεκμηρίωση, παραπέμπει σε σχετική μελέτη που είχε συντάξει ο Δήμος Κατερίνης το έτος 2016 και στην οποία καταγράφονται ρυθμοί οικονομικής και δημογραφικής συρρίκνωσης της τάξεως του 20% ετησίως για όλη την ορεινή ζώνη της Πιερίας.
Αναφέρεται επίσης στο νέο Περιφερειακό Χωροταξικό Πλαίσιο της Π.Κ.Μ. το οποίο με την σειρά του επισημαίνει τους κινδύνους αυτούς, ενώ παράλληλα προσδιορίζει τους στρατηγικούς στόχους που κατά βάση ενδιαφέρουν τις περιοχές αυτές.
Τέλος, ο Περιφερειακός Σύμβουλος Πιερίας κάνει ρητή αναφορά και σε διαθέσιμα εργαλεία που υπάρχουν για την άσκηση παρόμοιων ολοκληρωμένων πολιτικών σε μειονεκτικές περιοχές όπως για παράδειγμα ο υποάξονας 9Β.6 του Περιφερειακού Επιχειρησιακού Προγράμματος (Π.Ε.Π.) της Π.Κ.Μ. (2014-2020) με τίτλο «Ολοκληρωμένες παρεμβάσεις τοπικού ή περιφερειακού χαρακτήρα για ενδογενή τοπική ανάπτυξη και άρση των τοπικών ανισοτήτων και αδυναμιών» με σκοπό την κάλυψη αναγκών των τοπικών κοινοτήτων και την ενίσχυση της ενδογενούς τοπικής ανάπτυξης σε επιλεγμένες χωρικές ενότητες της Περιφέρειας που παρουσιάζουν σημαντική αναπτυξιακή υστέρηση.
Ή, εναλλακτικά, το εργαλείο της Τοπικής Ανάπτυξης με Πρωτοβουλία Τοπικών Κοινοτήτων (ΤΑΠΤοΚ) το οποίο προορίζεται για τον αγροτικό χώρο της Περιφέρειας μέσα από την εκχώρηση πόρων του προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης και την συμπληρωματική διάθεση πόρων του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου του Π.Ε.Π. της Π.Κ.Μ.
Προς: Περιφερειακούς Συμβούλους του Περιφερειακού Συμβουλίου της Π.Κ.Μ.
Θέμα: Κατάθεση πρότασης σύμφωνα με την παρ. 3 του άρθρου 167 του Ν.3852/2010 όπως ισχύει, και την λήψη απόφασης για την εφαρμογή μίας σύνθετης και ολοκληρωμένης πολιτικής στην ορεινή και ημιορεινή ζώνη της Πιερίας, με σκοπό την ανάσχεση της οικονομικής και δημογραφικής συρρίκνωσης που υφίσταται η περιοχή, σύμφωνα και με την πρόβλεψη του άξονα 9Β.6 του Επιχειρησιακού Προγράμματος της Π.Κ.Μ.
Κείμενο
Στην από 29 Οκτωβρίου 2020 ερώτησή μου προς τον Περιφερειάρχη και κάθε αρμόδιο Αντιπεριφερειάρχη θέτω το ζήτημα της ανάγκης ύπαρξης μίας σύνθετης και ολοκληρωμένης πολιτικής για τις ορεινές και ημιορεινές ζώνες της Περιφέρειας, με σκοπό την ανάσχεση των φαινομένων της οικονομικής και δημογραφικής συρρίκνωσης που απαντάται στον αγροτικό χώρο γενικώς, και πολύ περισσότερο στις περιοχές αυτές.
Με την παρούσα πρόταση εισηγούμαι, πιο συγκεκριμένα, την ανάθεση, σε συνεργασία με τους οικείους Δήμους και τις Τοπικές Κοινότητες, σχετικής κοινωνικοοικονομικής μελέτης, με σκοπό τον προσδιορισμό των αδυναμιών αλλά και των αναπτυξιακών πόρων που υπάρχουν σε αυτές τις περιοχές, που θα λειτουργήσουν ως οδηγός για την εφαρμογή μίας ολοκληρωμένης πολιτικής ως απάντηση στην ερήμωση ολόκληρης της ορεινής και ημιορεινής ζώνης της Πιερίας.
Η μετακίνηση ανθρώπων από αγροτικές προς αστικές περιοχές δεν είναι κάτι νέο. Από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα οι πόλεις υπήρξαν καταλύτες γεγονότων που άλλαξαν και αλλάζουν την ιστορία με συνέπεια μεγάλοι αριθμοί πολιτών να εγκαταλείπουν την ύπαιθρο και να μεταφέρονται σε αυτές αναζητώντας ευκαιρίες μίας καλύτερης διαβίωσης. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι σύμφωνα με τις μετρήσεις της eurostat, τα τρία τέταρτα (75%) του πληθυσμού της Ευρώπης ζούσε σε πόλη το 2015, ενώ σύμφωνα με εκτιμήσεις του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, το έτος 2050 περίπου το 80% του πληθυσμού της γης θα κατοικεί σε μεγάλα αστικά κέντρα.
Το φαινόμενο της αστικοποίησης, και ταυτόχρονα της ερήμωσης της υπαίθρου, δεν αφήνει ανεπηρέαστη την Χώρα μας, και φυσικά ούτε την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας και τις επιμέρους Περιφερειακές τής Ενότητες. Ειδικότερα για την Πιερία και πιο συγκεκριμένα για τα Πιέρια Όρη, το παραπάνω τεκμαίρεται από σχετική μελέτη που εκπόνησε ο Δήμος Κατερίνης το έτος 2016 με τίτλο Διαφοροποιημένοι τύποι χωρικών ενοτήτων για την εφαρμογή της Ολοκληρωμένης Προσέγγισης στην Εδαφική Ανάπτυξη στα όρια αστικών και περιαστικών περιοχών του Δήμου Κατερίνης.
Εικόνα 1: Χάρτης μεταβολής πληθυσμού Δήμου Κατερίνης
Στην ανωτέρω μελέτη καταγράφεται η μεταβολή του πληθυσμού για το διάστημα από το 2001 έως το 2011. Η προσέγγιση γίνεται στο επίπεδο των Δημοτικών Ενοτήτων, και μείωση πληθυσμού καταγράφεται σε όλες τις Δημοτικές Ενότητες πλην της ΔΕ Κατερίνης (αστικής περιοχής), με τον ρυθμό μείωσης στις ορεινές και ημιορεινές περιοχές να αγγίζει το 18% (περιοχή στον χάρτη με κόκκινο).
Τα παραπάνω καταγράφονται και στο Περιφερειακό Χωροταξικό Πλαίσιο της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας (Π.Κ.Μ.), που όπως χαρακτηριστικά αναφέρει:
« Η ορεινή και ημιορεινή ζώνη περιλαμβάνει περιοχές υψομέτρων άνω των 400 μ. Συγκεντρώνουν πληθυσμό με αρνητικούς (ως προς τον εθνικό μέσο όρο – αλλά και της Π.Κ.Μ.) δείκτες εισοδήματος, εξέλιξης εισοδήματος, έκθεσης στον κίνδυνο της φτώχειας, γήρανσης και αντικατάστασης».
«Οι στρατηγικοί στόχοι που ιδιαιτέρως ενδιαφέρουν αυτές τις περιοχές είναι η προστασία του φυσικού και πολιτιστικού πλεονεκτήματος, η ενίσχυση της τάσης επιστροφής στον αγροτικό τομέα και η αναδιάρθρωσή του, η αποκέντρωση του τουρισμού με εμπλουτισμό και διεύρυνση του τουριστικού προϊόντος». Σε ό,τι αφορά την ορεινή Πιερία, καταγράφονται, πιο συγκεκριμένα, και κάποιοι πυρήνες κτηνοτροφίας και οργανωμένης κτηνοτροφίας.
Όπως ρητά, επίσης, αναφέρει, οι ενότητες αυτές ενδείκνυνται για την προώθηση προγραμμάτων ολοκληρωμένης χωρικής προσέγγισης.
Στον άξονα 9Β του Περιφερειακού Επιχειρησιακού Προγράμματος (Π.Ε.Π.) της Π.Κ.Μ. (2014-2020) με τίτλο «Προώθηση της κοινωνικής ένταξης και καταπολέμηση της φτώχειας και κάθε διάκρισης» προβλέπεται ο υποάξονας 9Β.6 «Ολοκληρωμένες παρεμβάσεις τοπικού ή περιφερειακού χαρακτήρα για ενδογενή τοπική ανάπτυξη και άρση των τοπικών ανισοτήτων και αδυναμιών», με σκοπό την κάλυψη αναγκών των τοπικών κοινοτήτων και την ενίσχυση της ενδογενούς τοπικής ανάπτυξης σε επιλεγμένες χωρικές ενότητες της Περιφέρειας που παρουσιάζουν σημαντική αναπτυξιακή υστέρηση.
Ή, εναλλακτικά, το εργαλείο της Τοπικής Ανάπτυξης με Πρωτοβουλία Τοπικών Κοινοτήτων (ΤΑΠΤοΚ) το οποίο προορίζεται για τον αγροτικό χώρο της Περιφέρειας μέσα από την εκχώρηση πόρων του προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης και την συμπληρωματική διάθεση πόρων του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου του Π.Ε.Π. της Π.Κ.Μ.
Το πρόβλημα της οικονομικής και δημογραφικής συρρίκνωσης στις περιοχές αυτές είναι γνωστό, ενώ τεκμαίρεται και σε κάθε σχετική μελέτη/θεσμικό κείμενο που συντάσσεται για λογαριασμό των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης ή και για το κεντρικό κράτος. Συγχρόνως, υπήρξε διαχρονικό ζήτημα προς απάντηση, με πολλά εθνικά και ευρωπαϊκά προγράμματα να στοχεύουν στην άρση αυτού του φαινομένου που σταθερά αποτελεί πηγή οικονομικών, κοινωνικών και χωρικών ανισοτήτων.
Με βάση τα παραπάνω, παρακαλώ για την θετική σας γνώμη και την λήψη απόφασης ώστε να προκηρυχθεί ανάθεση σχετικής μελέτης που θα έχει σαν αντικείμενο των προσδιορισμό αυτών των αδυναμιών, αλλά και με επιστημονική τεκμηρίωση τον εντοπισμό των δυνάμεων εκείνων πάνω στις οποίες θα μπορούσαν να πραγματοποιηθούν επενδύσεις που, με ολοκληρωμένο τρόπο θα συντείνουν σε μία ισόρροπη και βιώσιμη ανάπτυξη για το σύνολο του (ορεινού) χώρου της Περιφέρειας.
Με εκτίμηση.
