Σημαντική απόκλιση των περιφερειακών ανισοτήτων καταγράφηκε στο διάστημα 2018-2019 σύμφωνα με τη μελέτη του ΙΕΕΣ του ΣΕΒΕ με τίτλο «Χαρτογράφηση της εξαγωγικής δραστηριότητας της Ελλάδας ανά περιφέρεια». Για ακόμη μία χρονιά, το ΙΕΕΣ-Ινστιτούτο Εξαγωγικών Ερευνών και Σπουδών του ΣΕΒΕ κατάρτισε την εν λόγω μελέτη για το διάστημα 2015-2019, από την οποία προέκυψαν σημαντικά συμπεράσματα αναφορικά με τις εξαγωγικές επιδόσεις όλων των ελληνικών περιφερειών και των περιφερειακών ενοτήτων. Μάλιστα, ο ΣΕΒΕ αποτελεί τον μοναδικό φορέα που επεξεργάζεται και αναλύει τα στοιχεία των εμπορευματικών συναλλαγών που πραγματοποιούν οι 13 περιφέρειες της χώρας και οι 52 περιφερειακές ενότητες. Η μελέτη στοχεύει στην ανάδειξη των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της κάθε περιφέρειας σε κλαδικό επίπεδο, αναλύει τις χώρες με τις οποίες πραγματοποιεί εμπορικές συναλλαγές, ενώ εντοπίζει τα αδύναμα σημεία που χρήζουν βελτίωσης. Πρόκειται για μία ad hoc μελέτη για το επίπεδο εξωστρέφειας όλων των ελληνικών περιφερειών ξεχωριστά, αποτελώντας ένα απαραίτητο εργαλείο για την σκιαγράφηση και βελτίωση της εξαγωγικής επίδοσης των ελληνικών περιφερειών.
Ακόμη ένα ρεκόρ προστέθηκε στα επιτεύγματα της εξαγωγικής κοινότητας το 2019, καθώς οι ελληνικές εξαγωγές αυξήθηκαν κατά 1,0%, δηλαδή €318,7 εκατ. συγκριτικά με το 2018 και διαμορφώθηκαν στο ποσό των €33,4 δις. Παράλληλα, βελτιώθηκε η εξαγωγική επίδοση (εξαγωγές αγαθών ως % ΑΕΠ) της χώρας καθώς από 17,9% το 2018 ανήλθε σε 18,2% το 2019. Αντίστοιχη πορεία ακολούθησαν και οι εισαγωγές, οι οποίες διαμορφώθηκαν σε €54,2 δις, αυξημένες κατά 2,7%, δηλαδή €1,4 δις συγκριτικά με το 2018, με αποτέλεσμα το εμπορικό έλλειμμα να διευρυνθεί περαιτέρω και από €19,7 δις το 2018 να διαμορφωθεί σε €20,8 δις το 2019. Παρά το ρεκόρ που καταγράφηκε το 2019, έντονη ανησυχία προκύπτει από το γεγονός ότι οι περιφέρειες Κεντρικής Μακεδονίας, Ηπείρου, Αττικής και Θεσσαλίας ήταν οι μοναδικές των οποίων οι εξαγωγές αυξήθηκαν, ενώ οι υπόλοιπες κατέγραψαν μείωση αυξάνοντας έτσι τις περιφερειακές ανισότητες, ιδιαίτερα με τις περιφέρειες που έχουν χαμηλότερες εξαγωγικές επιδόσεις.
Το μεγαλύτερο μερίδιο στις ελληνικές εξαγωγές διατήρησε και το 2019 η Περιφέρεια Αττικής με το σχετικό ποσοστό να διαμορφώνεται σε 53,4%. Πιο συγκεκριμένα, οι εξαγωγές της περιφέρειας Αττικής αυξήθηκαν κατά 5,9% και διαμορφώθηκαν σε €17,8 δις το 2019 έναντι €16,8 δις το 2018, ενώ αντίστοιχη πορεία είχαν και οι εισαγωγές, οι οποίες διαμορφώθηκαν σε €37,4 δις το 2019, αυξημένες κατά 4,8%. Παράλληλα, η περιφέρεια Αττικής παρουσιάζει ένα σημαντικό έλλειμμα στο εμπορικό της ισοζύγιο, το οποίο διαμορφώθηκε σε €19,5 δις το 2019.
Η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας αναρριχήθηκε στην 2η θέση των ελληνικών εξαγωγών ξεπερνώντας την περιφέρεια Πελοποννήσου, καθώς κατέγραψε τη μεγαλύτερη αύξηση εξαγωγών στο διάστημα 2018-2019, η οποία ανήλθε σε 7,6%. Η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας εξάγει το 15,7% των ελληνικών προϊόντων, ενώ αν εξαιρέσουμε τα πετρελαιοειδή το ποσοστό αυξάνεται σε 19,5%. Σημαντική μείωση (13,8%) κατέγραψαν οι εξαγωγές της Περιφέρειας Πελοποννήσου στο διάστημα 2018-2019, με αποτέλεσμα να πέσει στην 3η θέση της σχετικής λίστας. Τα πετρελαιοειδή παρέμειναν ο σημαντικότερος κλάδος σε ποσοστό 84,0%, ενώ η Τουρκία αποτέλεσε τον σημαντικότερο εξαγωγικό προορισμό (20,6% μερίδιο).
Ιδιαίτερα θετική κρίνεται η εικόνα των εμπορευματικών συναλλαγών της Περιφέρειας Θεσσαλίας. Η εν λόγω περιφέρεια αύξησε κατά 4,7% τις εξαγωγές της και κατέχει πλέον το 4,2% των ελληνικών εξαγωγών και το 6,2% αν εξαιρέσουμε τα πετρελαιοειδή. Οι εξαγωγές διαμορφώθηκαν σε €1,4 δις το 2019, ενώ οι εισαγωγές σε €782,5 εκατ. με αποτέλεσμα το εμπορικό πλεόνασμα να αυξηθεί κατά 10,8% και να διαμορφωθεί σε €634,4 εκατ. Αντίθετη ήταν η πορεία της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας, όπου οι εξαγωγές μειώθηκαν κατά 15,5% με αποτέλεσμα να διαμορφωθούν σε €1,2 δις το 2019 και η περιφέρεια να πέσει στην 5η θέση της σχετικής λίστας. Αντίστοιχη πορεία ακολούθησε και η Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης με τις εξαγωγές να μειώνονται κατά 3,6% και να διαμορφώνονται σε €868,6 εκατ. το 2019 έναντι €626,1 εκατ. το 2018. Παράλληλα, η σημαντική αύξηση των εισαγωγών κατά 4,5% διεύρυνε το εμπορικό έλλειμμα της περιφέρειας κατά 19,7%.
Μείωση κατέγραψαν και οι εξαγωγές της Περιφέρειας Κρήτης, καθώς από €679,8 εκατ. το 2018, διαμορφώθηκαν σε €633,2 εκατ. το 2019, παρά τη θετική πορεία που είχαν οι εξαγωγές στο διάστημα 2016-2018. Παρόμοια είναι και η εικόνα της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας, η οποία βρίσκεται στην 8η θέση με εξαγωγές €549,5 εκατ., μειωμένες κατά 2,7% συγκριτικά με το 2018. Τα τρόφιμα αποτελούν την σημαντικότερη κατηγορία για τις εξαγωγές της περιφέρειας σε ποσοστό 69,9%. Για 4ο συνεχόμενο έτος αυξήθηκαν οι εξαγωγές της Περιφέρειας Ηπείρου με αποτέλεσμα να κερδίσει μία θέση στη σχετική λίστα. Πιο συγκεκριμένα, οι εξαγωγές της περιφέρειας αυξήθηκαν κατά 5,9% και διαμορφώθηκαν σε €324,9 εκατ. το 2019, ενώ συνδυαστικά με τη μείωση των εισαγωγών κατά 8,7%, το εμπορικό πλεόνασμα αυξήθηκε κατά 344,0%.
Έντονη ανησυχία προκύπτει από την εξαγωγική επίδοση της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας, οι εξαγωγές της οποίας μειώθηκαν για δεύτερο συνεχόμενο έτος και ανήλθαν σε €309,4 εκατ. το 2019. Η κλωστοϋφαντουργία και ένδυση αποτελεί τον σημαντικότερο κλάδο σε ποσοστό 57,2%, ωστόσο οι εξαγωγές του κλάδου μειώθηκαν κατά 14,1% στο διάστημα 2018-2019. Η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου ξεπέρασε την περιφέρεια Βορείου Αιγαίου, ωστόσο η εξαγωγική της επίδοση κρίνεται αναιμική. Από τα €221,4 εκατ. το 2018, οι εξαγωγές διαμορφώθηκαν σε €211,4 εκατ. το 2019, με τα πετρελαιοειδή να αποτελούν τον σημαντικότερο κλάδο σε ποσοστό 71,3%. Αντίστοιχη πορεία ακολούθησε και η Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου με τις εξαγωγές να μειώνονται κατά 3,7% και να ανέρχονται σε €186,3 εκατ. το 2019. Τα τρόφιμα αποτέλεσαν τον σημαντικότερο κλάδο σε ποσοστό 78,3%, ενώ η Ιταλία, η Γαλλία και η Ισπανία ήταν οι σημαντικότεροι προορισμοί σε ποσοστό 22,7%, 18,4% και 13,9% αντίστοιχα. Τέλος, η Περιφέρεια Ιονίου παρουσιάζει έντονη εξάρτηση από τα πετρελαιοειδή, τα οποία αποτελούν το 67,2% των εξαγωγών της. Συνολικά, οι εξαγωγές της περιφέρειας μειώθηκαν σημαντικά κατά 17,4% και διαμορφώθηκαν σε €95,7 εκατ., ενώ σε συνδυασμό με την αύξηση των εισαγωγών κατά 1,8% το εμπορικό πλεόνασμα μειώθηκε κατά 32,9%.
Σε κλαδικό επίπεδο, τα πετρελαιοειδή αποτελούν το 32,0% των ελληνικών εξαγωγών με το 88% να προέρχεται από τις περιφέρειες Αττικής και Πελοποννήσου. Τα τρόφιμα ακολουθούν σε ποσοστό 15,5% με την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας να έχει το μεγαλύτερο μερίδιο (30,5%) και την Περιφέρεια Θεσσαλίας (13,3%) να ακολουθεί. Τα χημικά και πλαστικά αυξήθηκαν σημαντικά στο διάστημα 2018-2019 και συγκεκριμένα κατά 14,9%, ενώ αξιοσημείωτη ήταν η συνεισφορά των μηχανών και συσκευών, οι εξαγωγές των οποίων αυξήθηκαν κατά 10,8%. Σε ό,τι αφορά στους προορισμούς των ελληνικών προϊόντων, η Ιταλία (μερίδιο 10,9%) και η Γερμανία (μερίδιο 6,7%) παρέμειναν στις δύο πρώτες θέσεις, ενώ ακολουθούν η Τουρκία (μερίδιο 5,9%), η Κύπρος (μερίδιο 5,7%) και η Βουλγαρία (μερίδιο 4,7%).
