Με την παρουσία λίγων αποστράτων σωμάτων ασφαλείας καθώς και ελάχιστων πολιτών (λόγω συνεχιζόμενης υγειονομικής κρίσης) τελέστηκε και φέτος, στο Λιτόχωρο, το μνημόσυνο των δεκατριών πρώτων πεσόντων κατά τον 3ο εμφύλιο σπαραγμό (31/3/1946 – 29/8/1949) που έζησε η Ελλάδα στη ματωμένη δεκαετία 1940 – 1949.
Οι δύο προηγούμενοι εμφύλιοι της δεκαετίας τού ‘40 έγιναν, ο μεν πρώτος κατά τη διετία 1943-1944 και ενώ η Ελλάδα ήταν Χώρα υπό κατοχή Γερμανών και Βουλγάρων, ο δε δεύτερος εμφύλιος έγινε αφού η Ελλάδα απελευθερώθηκε από τους κατακτητές (Δεκέμβριος 1944 – Ιανουάριος 1945) και ενώ ο β’ παγκόσμιος πόλεμος συνεχίζονταν σε άλλες περιοχές τής Ευρώπης.
Το φετινό μνημόσυνο των πεσόντων έγινε, όπως πάντα, στον Ιερό Ναό τού Αγίου Νικολάου, στο Λιτόχωρο. Ακολούθησε η κατάθεση στεφανιών στο Μνημείο Πάρκου Λιτοχώρου. Και τέλος, μικρή τελετή έγινε και στο μνήμα τού Λοχία, Νικόλαου Γκουνού, στην Παλιά Λεπτοκαρυά.
Σύντομο ιστορικό εκείνων των γεγονότων.
Οι δώδεκα άνδρες και η καθαρίστρια του Σταθμού Χωροφυλακής Λιτοχώρου έχασαν τη ζωή τους το βράδυ της 30ης Μαρτίου προς ξημερώματα 31ης Μαρτίου 1946, ημέρα εθνικών εκλογών. Έπεσαν υπέρ τής Δημοκρατίας και της Πατρίδας.
Το ΚΚΕ απείχε, πανελλαδικά, από εκείνες τις εκλογές (31/3/1946) που έγιναν 10 χρόνια μετά από τη δικτατορία τού Μεταξά (1936), μετά από τον ελληνοϊταλικό πόλεμο (1940-1941), μετά από την τριπλή Κατοχή Γερμανών, Ιταλών και Βουλγάρων,1941-1944 (σημείωση: Η ιταλική κατοχή κράτησε λιγότερο διάστημα), καθώς επίσης και μετά από τα Δεκεμβριανά γεγονότα και τη Συμφωνία τής Βάρκιζας (1944-1945).
Σ’ εκείνες, λοιπόν, τις πρώτες ελεύθερες εκλογές που έγιναν μετά από 10 χρόνια, το ΚΚΕ απείχε μεν από τις εκλογές αλλά επιτέθηκε, με ανταρτικές δυνάμεις, εναντίον των υπερασπιστών τού Σταθμού Χωροφυλακής Λιτοχώρου καθώς και ενός άλλου κτιρίου (Απόσπασμα Χωροφυλακής).
Οι 12 υπερασπιστές, η εθνομάρτυς
και ο επιζών σήμερα (98 ετών) ανθυπασπιστής.
Σ’ εκείνη την πρώτη μάχη τού εμφύλιου σπαραγμού (1946-1949), όταν οι αντάρτες ζήτησαν από τους υπερασπιστές τού Σταθμού Χωροφυλακής και του Αποσπάσματος να παραδοθούν, εκείνοι αρνήθηκαν. Και έπεσαν στο Λιτόχωρο,
οι χωροφύλακες,
Ευαγγελίδης Γεώργιος του Κωνσταντίνου,
Ευαγγελίδης Γεώργιος του Σταύρου,
Σακκάς Αριστείδης του Ιωάννη,
Ξηντάρας Γεώργιος του Ν., από τη Μεσοχώρα Τρικάλων,
Κλάντζος Γεώργιος, από τα Μεγάλα Καλύβια Τρικάλων,
Πουλιανίτης Νικόλαος, από τον Πυργετό Τρικάλων,
Μήτσιου Αναστάσιος, από τον Πύργο Τρικάλων,
Μαντάς Θεμιστοκλής, από τον Πρόδρομο Τρικάλων
Λιάγκας Ηλίας, από Ελευθεροχώρι Ελασσόνας.
Οι Λοχίες,
Τζούκας Νικόλαος, από το Λιτόχωρο,
Γκουνός Νικόλαος, από τη Λεπτοκαρυά.
Ο στρατιώτης,
Μουσκεφτάρας Γεώργιος, από την Κορυφή Ημαθίας.
Καθώς επίσης και η καθαρίστρια του Σταθμού Χωροφυλακής, η
Λαλουμίχου – Κόλπη Ευαγγελία (Μπουλιώ).
Από εκείνη τη μάχη επέζησε, ως δια θαύματος, ο ανθυπασπιστής (τότε Χωροφύλακας) Νικόλαος Παπακωνσταντίνου, ο οποίος είναι σήμερα 98 ετών.
Πρόεδρος ΣΑΣΑ Πιερίας, Δ.Αδαμόπουλος:
«Έπεσαν στη μάχη έχοντας
το σύνθημα‘‘Νίκη ή θάνατος’’»!
Μετά την επιμνημόσυνη δέηση υπέρ των δώδεκα στρατιωτών και χωροφυλάκων αλλά και της Εθνομάρτυρος καθαρίστριας, που έχασαν τη ζωή τους το βράδυ τής 30ης Μαρτίου προς το ξημέρωμα της 31ης Μαρτίου 1946, ο Πρόεδρος του Συνδέσμου Αποστράτων Σωμάτων Ασφαλείας (ΣΑΣΑ) Ν.Πιερίας έκανε την ακόλουθη δήλωση:
«Να ξεκαθαρίσω, για μια ακόμη φορά, ότι οι εκδηλώσεις μνήμης προς τους πεσόντες δεν είναι για να μισούμαστε αλλά για να θυμόμαστε, για να μην ξεχάσουμε ποτέ τα αποτελέσματα που έχει ένας εμφύλιος σπαραγμός. Εύχομαι η Ελλάδα να μη ζήσει ποτέ ξανά εμφύλιο».
Ως προς τα γεγονότα τής 30ης προς 31η Μαρτίου 1946, ανέφερε: «Ήταν η ημέρα των πρώτων Εθνικών Εκλογών, μετά από 10 χρόνια» (1936-1946). Γι’ αυτό λέμε ότι οι Χωροφύλακες και οι Στρατιώτες εκείνοι, αλλά και η εθνομάρτυς καθαρίστρια, έπεσαν τόσο για τη Δημοκρατία όσο και για την ίδια την Πατρίδα».
Συνεχίζοντας τις δηλώσεις του ο κ. Αδαμόπουλος ανέφερε: «Δώδεκα χωροφύλακες και στρατιώτες, καθώς και η Εθνομάρτυρας Ευαγγελία (Μπουλιώ) Λαλουμίχου, έδωσαν τη ζωή τους υπέρ πίστεως και υπέρ πατρίδος, για να μείνουμε εμείς ελεύθεροι. Οι αντάρτες ζήτησαν από τους υπερασπιστές τής Δημοκρατίας και της Πατρίδος να παραδοθούν, αλλά εκείνοι αρνήθηκαν, έδωσαν πολύωρη μάχη και έπεσαν χωρίς να προδώσουν τα ιδανικά μας.
Ιδιαίτερα οι Χωροφύλακες του παραρτήματος του Σταθμού Χωροφυλακής, το οποίο ήταν στην άκρη τού χωριού, παρότι δεν είχαν κανέναν επικεφαλής, από μόνοι τους έλαβαν την απόφαση να μην παραδοθούν, αλλά να πολεμήσουν και, είτε να νικήσουν, είτε να πεθάνουν.
Το σύνθημα που κυριαρχούσε μεταξύ τους ήταν «Νίκη ή θάνατος», γι’ αυτό, πολεμώντας έναντι υπερτέρων δυνάμεων ανταρτών που με περισσότερα και υπέρτερα όπλα τούς χτυπούσαν από παντού, επέλεξαν τον θάνατο. Αιωνία αυτών η μνήμη», είπε ο Πρόεδρος του Συνδέσμου Αποστράτων Σωμάτων Ασφαλείας Ν.Πιερίας.
Καταθέσεις στεφανιών από συγγενείς.
Στις εκδηλώσεις τιμής και μνήμης προς τους πρώτους πεσόντες κατά την έναρξη του εμφύλιου (1946-1949), παραβρέθηκαν οι εξής συγγενείς:
Ελένη Γκουνού – Κουκάρα, εγγονή τού πεσόντος Λοχία Νικόλαου Γκουνού, και κατέθεσε στεφάνι.
Τριανταφυλλιά Τριανταφύλλου, εγγονή τής καθαρίστριας Εθνομάρτυρος, Ευαγγελίας (Μπουλιώς) Λαλουμίχου.
Αστέριος Πουλιανίτης, ανιψιός του πεσόντος χωροφύλακα, Νικόλαου Πουλιανίτη.
Παρουσίες.
Ζωντανό τηλεφωνικό μήνυμα
από τον επιζώντα μαχητή (98 ετών),
Νικόλαο Παπακωνσταντίνου.
Παραβρέθηκαν ακόμη ο τ. Βουλευτής Πιερίας, Νικόλαος Κάκαλος (δεν έχει λείψει ποτέ από αυτές τις εκδηλώσεις τιμής και μνήμης), ο Πρόεδρος του ΣΑΣΑ Πιερίας, Δημήτρης Αδαμόπουλος (κατέθεσε στεφάνι), ο Αντιπρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Αποστράτων Σωμάτων Ασφαλείας (ΠΟΑΣΑ), Λεωνίδας Χαραλαμπίδης (κατέθεσε στεφάνι), ο Πρόεδρος του ΣΑΣΑ Ημαθίας, Ευάγγελος Τσιλώνης, καθώς και ο Αντιπρόεδρος, Νικόλαος Τριγκας και ο Ταμίας, Κωνσταντίνος Δημητριάδης, ο Αντιπρόεδρος του ΣΑΣΑ Λάρισας, Βασίλειος Διβάνης (κατέθεσε στεφάνι), το μέλος τού ΣΑΣΑ Λάρισας, Αθανάσιος Αλεξίου, ο αυτόπτης (έφηβος τότε) μάρτυρας εκείνων των γεγονότων (30-31/3/1946) Αναστάσιος Λιάγκας, καθώς επίσης και ο Δημοσιογράφος και απόστρατος (ΣΑΣΑ Θεσσαλονίκης), Διονύσιος Βουλγαρόπουλος.
Τέλος, χαιρετισμό απηύθυνε, τηλεφωνικά, σε όλους τους παρευρισκόμενους ο επιζών τότε χωροφύλακας και νυν ανθυπασπιστής (98 ετών), Νικόλαος Παπακωνσταντίνου, εμφανώς συγκινημένος.
