Αυτοψίες στα σεισμόπληκτα μνημεία, στην ευρύτερη περιοχή της Λάρισας, πραγματοποίησαν τα κλιμάκια της αρμόδιας Εφορείας Αρχαιοτήτων, υπό την καθοδήγηση της Προϊσταμένης της Εφορείας, Σταυρούλας Σδρόλια, στις 5 και 6 Μαρτίου 2021.
«Από την πρώτη ώρα, μετά τη διπλή σεισμική ακολουθία», δήλωσε η Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη, «κινητοποιήθηκαν οι αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού. Σε συνεννόηση με τον Περιφερειάρχη Θεσσαλίας κ. Κώστα Αγοραστό και τους οικείους Μητροπολίτες Ελασσώνος και Λαρίσης και Τυρνάβου, λάβαμε όλα τα αναγκαία μέτρα, προκειμένου να καταγραφούν τα προβλήματα στα μνημεία, ώστε να ληφθούν τα άμεσα σωστικά μέτρα για να μην υπάρξει περαιτέρω επιδείνωση των κτηρίων, και παράλληλα να δρομολογηθούν οι αναγκαίες τεχνικές εκθέσεις και οι μελέτες αποκατάστασής τους. Οι ζημίες, αν και σε ορισμένες περιπτώσεις είναι πολύ μεγάλες, φαίνεται, στις περισσότερες περιπτώσεις, να είναι αναστρέψιμες».
Μετά από την επιτόπια καταγραφή της κατάστασης των μνημείων, κυρίως των ναών, από κλιμάκια αρχαιολόγων, αρχιτεκτόνων και μηχανικών της Εφορείας Αρχαιοτήτων Λάρισας, οι ζημιές που προκλήθηκαν, από τη διπλή σεισμική ακολουθία, έχουν ως εξής:
Το κτήριο του μνημείου Γενί Τζαμί, στη Λάρισα, παρουσιάζει διάχυτες μικρορηγματώσεις και στις τέσσερις πλευρές της τοιχοποιίας του, τόσο εσωτερικά όσο και εξωτερικά. Σημειώθηκαν πτώσεις κεράμων και επιχρισμάτων, ενώ στο μιναρέ παρατηρείται ρηγμάτωση περιμετρικά, στο ύψος της στέψης της τοιχοποιίας. Για λόγους ασφαλείας έχει αποκλειστεί η χρήση του πεζοδρόμιου, έμπροσθεν του μνημείου.
Μεγάλες είναι οι ζημιές σε δύο ναούς του Τυρνάβου, στον Ναό Αγίου Νικολάου στο Κουτσόχερο, ο οποίος κατέπεσε πλήρως και στο ναό Αγίου Νικολάου Τουραχάν, όπου σημειώθηκε κατάρρευση του άνω τμήματος του κωδωνοστασίου του.
Ρηγματώσεις έχουν υποστεί άλλοι πέντε ναοί στον Τύρναβο:
– Ο ναός Αγίου Αντωνίου, μνημείο του 1600, φέρει ρωγμές στο νότιο τοίχο, κυρίως γύρω από τα παράθυρα και τη θύρα. Οι ρωγμές στα ίδια σημεία διακρίνονται και εξωτερικά.
– Η ΒΑ και ΒΔ γωνία του κηρυγμένου ως διατηρητέου μνημείου ναού Αγίου Νικολάου των Βλάχων, έχει διαχωρισθεί με σημαντική ρωγμή. Το μνημείο το οποίο χρονολογείται στο πρώτο μισό του 17ου αιώνα, φέρει εκτεταμένες φθορές στο βόρειο τοίχο ενώ εξωτερικά τμήματα της τοιχοδομίας του έχουν γκρεμισθεί με αποτέλεσμα να διακρίνεται το ξύλινο σενάζ το οποίο δένει το μνημείο στην κορυφή του. Χρήζει άμεσων μέτρων στήριξης και στερέωσης.
– Στο κτήριο του ναού της Αγίας Παρασκευής (19ος αιώνας) διαπιστώθηκε κλίση, ενώ εγκάρσιες και κάθετες ρωγμές είναι παντού εμφανείς. Τα κειμήλια μεταφέρθηκαν σε ασφαλές μέρος.
– Στη μονή του Προφήτη Ηλία αποκολλήθηκε ο βόρειος τοίχος από τη στέγη, ενώ παρατηρείται οριζόντιο σκίσιμο στο άνω μέρος του τρούλου. Ρωγμές υπάρχουν στις περισσότερες καμάρες του ναού. Χρήζει άμεσων μέτρων στήριξης.
– Ο ναός Παναγίας Φανερωμένης (19ος αι.) παρουσιάζει οριζόντιες ρωγμές στο ανώτερο τμήμα του κωδωνοστασίου, ωστόσο το κτήριο δεν έχει υποστεί σοβαρές ζημιές.
Στην περιοχή της Αμυγδαλέας του Δήμου Λαρισαίων ο ναός του Αγίου Νικολάου, δίπλα στον Πηνειό, τρίκλιτη βασιλική των αρχών του 19ου αι., παρουσίασε ρωγμές στην κόγχη και στις γωνίες του κτηρίου. Στο εσωτερικό παρατηρήθηκαν δύο σημεία, με σημαντικές καταρρεύσεις τοιχογραφιών, στο κέντρο του βόρειου τοίχου και στη μέση του δυτικού τοίχου του νάρθηκα. Στην ίδια περιοχή και στον κοιμητηριακό ναό Αγίου Αθανασίου, του 16ου-17ου αιώνα, εμφανίσθηκε σημαντική ρωγμή στο βόρειο μέρος του ιερού, που σημαίνει ότι το βορειοανατολικό τμήμα του κτιρίου έχει αποκολληθεί.
Στον Δήμο Ελασσόνας ο κεντρικός ναός του Αγίου Νικολάου, ιστορικό διατηρητέο μνημείο, με παλαιό τέμπλο και αγιογραφίες του 1743, παρουσίασε προβλήματα στο υπερυψωμένο τμήμα του κτιρίου του, που είναι σύγχρονη κατασκευή. Εμφανίζει σοβαρές ρωγμές και κινδυνεύει με κατάρρευση.
Ο κοιμητηριακός ναός του Αγίου Αθανασίου έχει υποστεί σοβαρές ζημιές στο κέντρο του βόρειου και του νότιου τοίχου. Τέλος, στον διατηρητέο ναό του Αγίου Γεωργίου (19ος αι.), στη Μαγούλα εμφανίστηκαν μεγάλες φθορές και σκισίματα.
